Trầm mặc dưới trời, phủ bóng mát cho làng quê Tam Đình trù phú, khu
rừng đặc biệt săng lẻ từ lâu luôn được người dân bảo vệ và gìn giữ. Khu rừng
này hiện đang trở thành “cỗ máy” điều hòa tuyệt diệu giữa vùng đất nóng.
 |
Một góc rừng săng lẻ
|
Nằm cuộn
mình giữa lòng xã Tam Đình, Tương Dương (Nghệ An), trong một không gian rộng
hàng trăm héc ta, rừng Săng lẻ dường như không có mãy may một “trầy xước” khi
chính khu rừng này nằm lại nằm ôm trọn đoạn tuyến quốc lộ 7 ngược xuôi.
Một lần
được trở về với miền Tây xứ Nghệ trải nghiệm những cung đường màu xanh mới ngỡ
ngàng trước vẻ đẹp nguyên sinh của những cánh rừng nơi đây. Điều thú vị là nằm
giữa quốc lộ 7, rừng săng lẻ nguyên sinh vẫn giữ nguyên vẽ hoang sơ, và là cỗ
máy điều hòa khổng lồ ở mảnh đất nóng nhất Đông Dương mỗi khi mùa hè đến.
Rừng
nguyên sinh săng lẻ có diện tích rộng tới 241 héc ta tại Tam Đình là nguồn tài
sản vô giá mà ít ai ngờ rằng, nằm giữa trục Quốc lộ 7 - con đường vận chuyển
xuôi ngược thênh thang mà khu rừng này vẫn giữ được vẹn nguyên cho đến tận bây
giờ.
Để hiểu
hơn tại sao rừng săng lẻ này đã tồn tại một cách bình yên đến vậy, chúng tôi tìm
đến xã Tam Đình (Tương Dương), nơi từ lâu nổi tiếng với khu rừng săng lẻ. Được
biết, đây là khu rừng nguyên sinh hoàn toàn bằng loài cây săng lẻ còn sót lại
từ hàng trăm năm trước.
Theo các
bậc cao niên kể lại, kể từ khi họ lớn lên thì đã nhìn thấy khu rừng và cho đến
tận bây giờ hầu như cũng không thấy thay đổi về kích thước bao nhiêu. “Từ khi
lên 7 lên 8 tôi đã nhìn thấy khu rừng săng lẻ như bây giờ. Trước đây diện tích
khu rừng rộng lớn hơn nhiều nhưng theo thời gian đến nay còn giữ lại được hơn
trăm héc ta. Dân bản bây giờ rất tự hào vì vẫn còn giữ được khu rừng quý và đẹp
như vậy” – Cụ Vi Văn Mân (82 tuổi), ở bản Bình Quang, xã Tam Đình, tự hào kể.
 |
| Nằm giữa con đường quốc lộ 7A, nhưng rừng săng lẻ vẫn nguyên sơ như ngày nào |
Khu rừng
săng lẻ nằm hai bên QL 7A, cách trung tâm xã Tam Đình khoảng 3km. Nhìn đám rừng
săng lẻ cổ thụ với những cây to san sát, thẳng đứng khép tán tạo nên bầu không
khí trong lành. Dưới tán cây cổ thụ là lớp thưc bì mỏng quanh năm được dân bản
phát dọn để tạo điều kiện thuận lợi cho khu rừng phát triển tốt nhất.
Nhiều già
bản, cho biết sở dĩ giữ được khu rừng là vì người ta xem khu rừng này là rừng
mồ. Ngày xưa các cụ qua đời được dân bản chôn cất mai táng trong khu rừng này
nên khu rừng này rất thiêng và không ai dám vào chặt. Ông Lương Văn Mầu(80
tuổi),ở bản Quang Thịnh, cho biết: “Không ai dám chặt mô. Những người càng ở
gần, càng sợ hơn. Còn những người ở xa đến mà dám chặt thì dân bản cho chết
liền, đụng đến mồ mả tổ tiên mà”.
Hầu hết
những cây săng lẻ đều có đường kính lớn vì đã hàng trăm năm tuổi, cá biệt có
cây săng lẻ lớn với đường kính đến hơn 1 mét. Những cây săng lẻ màu trắng nhạt
với những tàn lá màu vàng đỏ nổi lên giữa bầu trời trong xanh như tạo thêm cho
khu rừng một nét đẹp thanh bình và huyền bí.
Bà Vi Thị
Quyết (76 tuổi), bản Quang Thịnh, kể: “Trước đây khu rừng này vẫn có người lẻn
vào chặt trộm. Thế nhưng từ nhiều năm trở lại đây do sự bảo vệ gắt gao của dân
bản và cơ quan chức năng với việc giao khoán cho nhiều hộ gia đình bảo vệ nên
tình trạng chặt phá đã không còn. Nhìn khu rừng cổ thụ tỏa bóng mát quanh năm
dân bản cũng mừng và tự hào vô cùng”.
Thông tin
từ lãnh đạo UBND xã Tam Đình cho biết, trước đây có ông Vi Chính Nghĩa,
nguyên là Bi thư huyện ủy Tương Dương, tự nguyện bảo vệ. Đầu năm 2015 ông nghĩa
mất nên hiện tại xã và kiểm lâm huyện thuê hai ông Vi Trường Vịnh và Vi Viết Lợi bảo vệ, tháng 2 triệu đồng/
người. Mùa nắng ngươi dân ra đó mắc võng hoặc trải chiếu nằm cho mát. Rừng đó
rất mát mà”.
Ông Kha Chiến Dịch - Phó chủ tịch
HĐND xã Tam Đình, cho biết: “Rừng có từ lâu đời. Cây to khoảng đường kính 1m. Tự
mọc cả. Huyện giao cho xã từ năm 1995. Đặc biệt tầng thấp nhiều cây sa nhân một
vị thuốc quý. Và nhiều cây thuốc quý mà nơi khác không thể có”.
Hạt
trưởng Hạt Kiểm lâm Tương Dương Võ Sỹ Lâm, cho rằng: “Rừng săng lẻ là khu rừng
hiếm còn giữ được nguyên sinh đến ngày hôm nay. Vì thế, chúng tôi đã có kế
hoạch để bảo vệ nghiêm ngặt, đồng thời huyện Tương Dương cũng đã có hồ sơ xin
khu rừng này là rừng đặc dụng để có thể bảo vệ tốt hơn”.
Theo các
chuyên gia, săng lẻ thuộc họ bằng lăng, gỗ nhóm 5. Gỗ săng lẻ thường dùng để
đóng thuyền hoặc làm nhà. Săng lẻ phân bố rộng ở huyện Tương Dương và nhiều
vùng khác của Nghệ An, nhưng đến nay đã bị khai thác gần hết, chỉ còn ở khu
rừng Tam Đình. Săng lẻ phát triển chậm, những thân cây ở đây cho thấy khu
rừng đã tồn tại hàng trăm năm nay.
Năm
2014, Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An đưa
khu rừng săng lẻ Tam Đình vào diện được bảo vệ nghiêm ngặt. Theo Ủy ban Nhân
dân tỉnh, rừng săng lẻ này “mang
nguyên vẹn một khu hệ sinh thái đặc trưng mưa ẩm nhiệt đới của miền tây Nghệ
An còn sót lại với một nguồn gien quý trước nguy cơ cạn kiệt”.
|
Minh Đức
Đăng nhận xét